Culemborg is dit jaar zo dapper geweest om inwoners van de stad te laten meedenken over bezuinigingen. De gemeenteraad gaf daartoe de impuls. Bezuinigen is veel lastiger dan mee laten denken over nieuwe uitgaven, want bezuinigen is pijnlijk en vraagt kiezen tussen minst slechte opties. Het was een interessante aanpak met mooie opbrengsten.
Het startte met gesprekstafels met actieve bewoners die meedachten over de begroting en kansen. Daarna volgde een online enquête en volgden twee online gesprekken waar meer dan 70 mensen uit Culemborg aan deelnamen. Ook de Kinderraad werd gevraagd om mee te denken.
Uit dat geheel kwam ook een duidelijk beeld. De grens ligt bij zorg voor mensen die het echt nodig hebben en toegang voor mensen met een laag inkomen om te kunnen meedoen. Leefbaarheid en solidariteit staan voorop, zo blijkt.
Het voert hier te ver om op de exacte bezuinigingen voor Culemborg in te gaan. Maar wel valt op dat een aantal lessen ook in andere gemeenten gelden.
– Blijf proberen geld in Den Haag te halen waar het probleem vandaan komt
– Kijk of instellingen meer kunnen ondernemen om zelf inkomsten te verhogen (of op de kosten te letten)
– Probeer kosten te besparen door slim te combineren (gebouwen, gezamenlijke inkoop)
– Zoek waar meer duurzaamheid al leidt tot besparingen
– Voor concrete activiteiten van instellingen kan ook financiering gevonden worden door een “vrienden van …”
– Een stadspas voor minima kan de toegankelijkheid voor mensen met
lage inkomens waarborgen
– Kijk naar de gevolgen, hebben die ook positieve effecten? Of leveren die later juist extra kosten op? Weeg de effectiviteit en efficiëntie altijd mee voor de langere termijn geven de mensen mee.
Mensen waren het niet allemaal eens. Dat is ook niet te verwachten. Mensen waren ook niet volgzaam, maar bleven kritisch. Er waren ook boze reacties en vertrouwen in de gemeente was niet vanzelfsprekend. Het belangrijkst: mensen stelden zich niet op klant die alleen eigen belang benadrukt. Als je burgers vraagt wat ze willen, dan willen ze meestal liever helemaal geen bezuinigingen. Vraag je burgers wat ze zouden doen als ze zelf bestuurder zouden zijn dan tonen ze zich verantwoordelijk en denken ze genuanceerd mee over oplossingen.
Inmiddels ziet de wereld er anders uit door de coronacrisis. De financiën van de gemeente zien er dus ook anders dan dan toen we de inventarisatie startten. Maar er is genoeg om toch rekening mee te houden. Het proces van democratisch samenwerken in de stad heeft een extra impuls gekregen.
Hein Albeda en Joop Hofman begeleidden het traject.
Lees de rapportage hier