Kan er eindelijk een bezuinigingswijzer komen?

Al enige tijd roep ik om een aanvulling op de stemwijzer. Waar moeten de partijen het geld vandaan halen om alle mooie wensen te vervullen? Natuurlijk wil je als politicus vooral aandacht voor wat je extra geld wil geven. Juist nu wordt het belangrijk te kijken waar het geld voor plannen vandaan komt.

Want defensie wordt bij de komende verkiezingen een enorm onderwerp. Met de huidige geo-politieke situatie (en het ontbreken van een Europees leger) is er bij veel partijen behoefte om de Nederlandse defensieuitgaven te verhogen. En als Nederland naar 3,5% van het BBP wil is dat een forse uitbreiding. Dat kost snel zo’n 19 miljard per jaar.

Waar moet dat geld vandaan komen? Alles van ministerie voor Asiel en Migratie wegbezuinigen? Ontwikkelingssamenwerking opheffen? Het Koningshuis afschaffen? Als je al deze dingen doet (wat helemaal niet kan omdat Nederland zich heeft vastgelegd in verdragen) ben je nog niet op de helft! Dus, populistische roeptoeters, let op en vul eens de bezuinigingswijzer in! Het is echt niet zo moeilijk: als je meer geld voor het ene wil kun je ervoor kiezen voor minder geld aan iets anders besteden. Je kunt het thuis ook, waarom niet in de politiek? Voor niets gaat de zon op. Je kunt ook meer lenen, als je dat later maar kunt terugbetalen. Wil je dat verhogen van Defensie niet? Dan maak je het gemakkelijk, maar hoe betaal je dan de groei van de uitgaven aan zorg? Nog steeds blijft de vraag hoe je wensen wilt betalen.

Vul in waar je het geld vandaan wilt halen om de overheidshuishouding op orde te krijgen en krijg dan een stemadvies. Dan komen de politieke keuzen naar voren of het wordt duidelijk dat partijen alleen mooie beloftes doen (PVV laat het programma nooit doorrekenen). Natuurlijk kan de overheidsschuld ook omhoog. Maar: nu wat minder bezuinigen? Dan moet je aangeven hoe je op de lange termijn kunt terugbetalen. Niet: “Wie wil net als wij meer geld voor defensie, meer zorg, meer woningen, goedkopere boodschappen en beter openbaar vervoer?” (invullen wat de partij wil), maar “Kies jij op dezelfde manier uit twee kwaden als wij?“

Kunnen PVV, BBB, SP, Denk, FvD en NSC dit keer ook proberen hun wensen te laten doorrekenen? Anders rekenen we hen opnieuw niet bij de serieuze partijen net als bij de vorige verkiezingen. Toen BBB, PVV en NSC moesten gaan regeren wisten ze niet waar ze het geld vandaan moesten halen (en hun kiezers hadden ook geen idee). Gratis-bier-partijen krijgen uiteindelijk niets voor elkaar of bedotten de kiezer!

Bezuinigen kunnen mensen best, politieke partijen moeten daar helder over zijn, dan kunnen wij keuzen maken.

Hier mijn blog. Idee voor de stemwijzer?

^NIEUW: Hier een proeve van een test rond bezuinigen (getallen komen deels uit CPB, deels uit programma’s van politieke partijen 2023)