Op naar een vitale democratie
Burgers zijn geen klant van de democratie. Maar het lijkt er wel een beetje op. Mensen stellen zich op als klant van fora als de gemeenteraad en het parlement. ‘Zorg ervoor dat ik met mijn 65ste met pensioen kan gaan’; ‘zorg ervoor dat ik geen last heb van die opgroeiende jongens’; ‘verlos mij van het zwerfvuil’. De democratie is uitbesteed aan politici en het publiek vraagt resultaten.
Een van de belangrijkste veranderingen voor het openbaar bestuur is de toegenomen mondigheid en individualisering. Mensen hebben een eigen mening en willen die terughoren in het politieke debat. Vertrouwen in de politiek is niet meer vanzelfsprekend en is sinds de jaren 60 afgenomen. Wanneer er gesproken wordt over democratie gaat het vooral over het politiek bestuur, stemmen en inspraak dan wel samenspraak rond beleid.
De basis is veel belangrijker. Democratie is meer dan de meeste stemmen gelden. Een anders georganiseerde politiek of overheid geeft in essentie nog steeds geen goed werkende democratie. Het is niet mijn overheid, het is niet mijn bestuur, zo is het gevoel van veel mensen. Geef de democratie weer terug aan de mensen. Daarin kunnen mensen sneller hun ergernissen op de agenda zetten, maar nemen ook een eigen verantwoordelijkheid.
Op de essay-site jijkunthet.eu schreef Hein Albeda in 2017 een essay over herontwerp van de democratie. Hij won er het predicaat Topontwerp mee in de essay-wedstrijd.
Publicaties over democratie
Alledaagse democratie Hein Albeda schreef een essay over democratische gezindheid en alledaagse democratie. Hij laat meer zien hoe in de praktijk de democratische gezindheid van burgers positief kan worden gestimuleerd. “Dat doen we door te tonen wat er gebeurt in de alledaagse sfeer en welke kansen dat biedt: echte participatie, meer onderling vertrouwen en meer resultaat”. Alledaagse democratie. |
Democratie is uitbesteed Om burgers weer meer zelf te laten participeren, kan het opbouwwerk een rol spelen. Al vereist dat een meer aanpassende, adaptieve aanpak: kijken naar wat mensen zelf kunnen. Over ‘schering en inslag’ bij burgerparticipatie en ‘evidence based medicine’. Democratie is uitbesteed |
Burgemeester als hoeder De burgemeester heeft de wettelijke taak om toe te zien op de kwaliteit van de burgerparticipatie. Hein Albeda ondervroeg tien burgemeesters van verschillende politieke pluimage hoe zij dat doen. Hoe zien burgemeesters toe op de kwaliteit van participatieprocessen en wat doen ze om goede burgerparticipatie te bevorderen? Lees de burgemeester als hoeder van de democratie. |
Verantwoordelijkheid ontnomen We kunnen klagen over lasten, dat moet ook. We hebben echter ook om optreden van de overheid gevraagd. Denk aan de woede als een buurman een lelijke uitbouw aan zijn woning wil. De verantwoordelijkheid om elkaar aan te spreken hebben we gedelegeerd. Lees de ervaringen met onze schommel in de Kersentuin. Hoe de overheid de verantwoordelijkheid naar zich toe heeft getrokken en hoe burgers de verantwoordelijkheid is ontnomen. >>Gun ons onze schommel (pdf 2009) |
Harde kant van participatie Voor veel gemeenten is het nog een heel werk omgoede participatie te borgen. Heel veel gaat al vrij vanzelfsprekend goed en zeker beter dan 20 jaar geleden. Het is nodig participatieprocessen te verbeteren en kwaliteit te borgen. Kijken naar prijs en kwaliteit. Deze publicatie schetst de weg naar betere borging van goede participatieprocedures. Lees De harde kant van participatie. |
Welke vernieuwende instrumenten gebruiken gemeenten nu al? Anderen kunnen er van leren.Verfris het democratisch boeket!.
Kijk ook eens bij De Tweede Mening! Hein Albeda en Marije van den Berg namen het initiatief voor De Tweede Mening.nl, Geef de mensen de kans om de argumenten van gemeente en aanvrager naast elkaar te leggen en te kijken wie gelijk heeft. (hier) (in ontwikkeling) |
Solidariteit Er is grote steun voor solidariteit in de gezondheidszorg. Maar dat wil niet zeggen dat solidariteit op dezelfde manier als vroeger vormgegeven moet worden. De overheid heeft niet meer de kennis en mogelijkheden om het te organiseren. Bij de invulling van de solidariteit zijn burgers te weinig betrokken. Hein Albeda schreef een essay voor de NPCF en de Raad voor de Volksgezondheid.: – Mensen bouwen solidariteit(pdf, maart 2007, voor NPCF) – Solidaire mensen en anonieme bureaucraten (pdf, jan 2006, voor RVZ) |
Cirkel van democratie De democratie is meer dan stemmen alleen. Het is geen Voice of Holland waar je degene die je niet bevalt wegstemt en verder niets doet. Bij het beoordelen van gemeenten en de netwerkdemocratie kijkt Hein daarom graag of vier onderdelen terug zijn te vinden in het beleid. Het helpt ook de gemeenten een zelfanalyse te maken om te zien of er onbedoeld witte vlekken zijn. Een blog en een test! |
De Tweede mening De kaders die de politiek voor de WMO geeft, staan vast. De precieze uitleg en afweging, ligt bij ambtenaren die zoeken naar een rechtvaardige invulling. De controle gebeurt steeds vaker door juristen omdat mensen in beroep gaan. De controle op de afweging is echter meer een maatschappelijke dan een juridische opgave. Gemeenten kunnen juridische wegen voorkomen, meer vertrouwen winnen en burgerschap bevorderen door mensen de kans te geven hun argumentatie voor te leggen aan een groep burgers. hier |